De Afsluitdijk met respect ontwikkelen…
De Afsluitdijk is een uniek stukje erfgoed. Maar alle geplande ingrepen kunnen het bouwwerk flink veranderen. Twee jaar geleden werd een architectencombinatie aan het werk gezet om een Masterplan Beeldkwaliteit op te stellen om dit architectonische hoogstandje te bewaren voor later. Nu is de klus bijna afgerond. Lees meer…
Landschapsarchitecte Yttje Feddes vindt het een prachtige opgave. ‘Iedere Nederlander kent de Afsluitdijk. Het is een typisch Nederlands monument van de waterbouw uit de vorige eeuw. Tegelijkertijd moeten we de dijk aanpassen om deze veiliger te maken, en wil de regio bijvoorbeeld de natuur en het toerisme rond en op de dijk versterken. Het is zaak om beide belangen zo vorm te geven dat de Afsluitdijk ook een waterbouwkundig icoon van de 21ste eeuw wordt.’
Visiedocument
Landschapsarchitect Feddes en architect Paul de Ruiter kregen van Rijkswaterstaat en De Nieuwe Afsluitdijk (DNA) de opdracht om aan de ogenschijnlijk tegenstrijdige belangen van behoud en vernieuwing richting te geven. Dat doen ze door een Masterplan Beeldkwaliteit op te stellen. Feddes: ‘Het Masterplan is een visiedocument voor de langere termijn. Het is de bedoeling dat gemeenten en provincies nog jarenlang vooruit kunnen. Met het Masterplan in de hand kunnen zij voor toekomstige beslissingen bepalen of deze bij het karakter van de dijk passen. Voor de aannemer van de dijkversterking hebben we daarnaast een Esthetisch Programma van Eisen opgesteld, een set met harde en concrete randvoorwaarden over de ruimtelijke kwaliteit van de dijk.’
Een typisch Hollandse zeedijk
Maar wat staat er dan in zo’n Masterplan Beeldkwaliteit? ‘We laten bijvoorbeeld zien hoe bijzonder de ontstaansgeschiedenis van de dijk is. De Afsluitdijk was het begin van de Zuiderzeepolders. Vandaar dat de Afsluitdijk het karakter heeft van een typisch Hollandse zeedijk die de achterliggende polders tegen de zee moet beschermen, terwijl je op deze plek eigenlijk een dam zou verwachten. En als je over die kilometerslange dijk rijdt kijk je haast vanzelf naar de golven, de wolken en de vogels. Dit wordt nog eens versterkt door het vaste patroon van de heftorens. Dat langgerekte uniforme karakter willen we bewaren.’
Niet achter de tekentafel
Bij het opstellen van de documenten zijn Feddes en De Ruiter niet over een nacht ijs gegaan. ‘Voor de versterking van de dijk en de sluizen hebben we nauw samengewerkt met de ingenieurs van Witteveen en Bos. De regionale ambities vereisten veel gepraat met lokale en regionale overheden, belangenverenigingen, omwonenden en natuurwerkgroepen. De ideeën die daaruit voortkwamen hebben we op kaarten uitgetekend om er vervolgens weer over door te kunnen praten. Zo ontwikkelde het verhaal zich als vanzelf. Niet achter de tekentafel, maar op en rond de dijk.
Vorig jaar werd het concept van het Masterplan al door de betrokken instanties bestuurlijk vastgesteld. Sindsdien is het grote bijschaven begonnen. De definitieve plannen moeten klaar zijn voordat het project halverwege 2015 de markt opgaat.