Achter de schermen bij renovatie monumentale heftorens

De monumentale heftorens van de spuisluizen op de Afsluitdijk waren na 85 jaar hard toe aan onderhoud. Het agressieve zoutklimaat bij zee heeft in de loop der tijd schade veroorzaakt. Tijd voor een grondige renovatie.

Keuze voor minimale hinder

Aannemersbedrijf Mourik heeft van Rijkswaterstaat de opdracht gekregen de renovatie uit te voeren. De keuze is op Mourik gevallen, onder meer omdat zij het werk uitvoeren met minimale overlast voor het wegverkeer. Zo blijven het grootste deel van de tijd alle rijstroken beschikbaar en wordt alleen bij het op- en afbouwen van de steigers in beide richtingen één van de twee rijstroken afgesloten. Mourik voert vrijwel alle werkzaamheden, inclusief de verkeersmaatregelen, uit met eigen bedrijven als Vogel, Vogel KB, Bouman Arkel en Traffic and More.

Peet Visser van Mourik zit al 35 jaar in het vak. Hij is samen met collega Bert Wevers als uitvoerder betrokken bij het werk op de Afsluitdijk. Hij vertelt hoe de renovatie in zijn werk gaat. ‘Eerst worden steigers opgebouwd rondom de heftorens. Meteen al een flinke klus die met de hand wordt uitgevoerd, omdat in verband met de beperkte ruimte en het verkeer geen machines kunnen worden ingezet. We werken hier dag en nacht aan door.’ De steigers worden afgeschermd om overlast voor het verkeer en milieu te voorkomen.

Waar is iets aan de hand?

‘Met een schuurschijf worden handmatig alle oude verflagen van de torens verwijderd, dit heet skimmen,’ vervolgt Visser. ‘De hoeken en plekken waar men met de machine niet bij kan, worden gestraald met een mengsel van zand en water. Vervolgens worden de torens – 15.000m2! – met het een hamer afgeklopt om holklinkende delen te lokaliseren. Daar waar het hol klinkt, is iets aan de hand. Die delen worden met precisie afgetekend, uitgehakt en gestraald om ze schoon te maken. Als de wapening vrij ligt, kan deze worden behandeld met een corrosie werend middel dat beschermt tegen aantasting door het zout. Het gat wordt weer dichtgemaakt met een hoogwaardige beton reparatiemortel, een soort cement.’

Nadat de hele toren is gespoeld met water, wordt de reparatie afgewerkt door het aanbrengen van fijne mortel en het spachtelen van andere ruwe plekken. Na 24 uur wordt nog een keer gespoeld en kan worden overgegaan naar de conserveringswerkzaamheden. Die bestaan uit het aanbrengen van een primerlaag en twee lagen hoogwaardige coating. De coatinglagen zijn dampdoorlatend; er kan wel vocht naar buiten, maar niet naar binnen.

Daan Roosegaarde

Naast de benodigde renovatie wordt een extra element aan de heftorens toegevoegd dat het iconische beeld van de Afsluitdijk versterkt. Het permanente werk Lichtpoort van kunstenaar en innovator Daan Roosegaarde en zijn team geeft de 60 opgeknapte monumenten een retro-reflecterende laag, waardoor de lijnen oplichten door de koplampen van passerende auto’s. Die extra laag doet recht aan de architectuur van Dirk Roosenburg, met als doel het versterken van de waarde van de Afsluitdijk als Icoon voor de Nederlandse waterbouw, cultuur en innovatie.

Lees hier meer over de lichtpoort.

De mensen achter het werk

Zo’n 25 man is dagelijks bezig met de renovatiewerkzaamheden, sommigen zitten daarvoor de hele week in de kost in de directe omgeving. Een van de betonreparateurs van Vogel is Ali Kibaroglu uit Zaandam (bovenste foto). Hij vertelt over zijn werk op de Afsluitdijk: ’Dit is een leuke klus op een mooie locatie. Ik was eerst timmerman, maar betonreparatie trok mij aan. Het is afwisselend, je bent altijd in de buitenlucht en op verschillende locaties. Je ziet nog eens wat van Nederland. Of het zwaar is? Nee hoor, ik ben eraan gewend.’

Nieuwsarchief